معماری
خانه » مطالب تخصصی » مطالب بسته بندی » گازهای مورد استفاده در بسته بندی به روش MAP

گازهای مورد استفاده در بسته بندی به روش MAP

برای بسته‌بندی به روش مَپ باید هوای داخل بسته با سایر گازها که به گازهای نگهدارنده معروف هستند جایگزین شود. در بیشتر موارد از گازهای تشکیل دهنده هوا یعنی اکسیژن ،نیتروژن  و دی اکسید کربنو….استفاده می‌شود، البته در بعضی موارد از گازهای مونواکسید کربن ، آرگون و … نیز استفاده می‌گردد. بطور کلی در این روش اکسیژن حذف یا به حداقل میزان ممکن رسانده می‌شود (به استثناء بسته‌بندی گوشت تازه برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم های بی‌هوازی و میوه‌ها و سبزیجات تازه بدلیل ادامه تنفس)، افزایش غلطت دی اکسید کربن تا ۲۰% برای ممانعت از رشد باکتری‌های هوازی و کپک‌ها و گاز نیتروژن بعنوان گاز پرکن استفاده می‌شود که اگر دی اکسید کربن توسط ماده غذایی مصرف شد و یا از فیلم بسته‌بندی خارج گردید بسته از حالت عادی خارج نشود به اصطلاح از کولپس شدن بسته جلوگیری می‌کند.

اکسیژن (O2)

اکسیژن مهمترین گازی است که موجب فعالیت میکروارگانیسم‌های هوازی و اکسیداسیون چربی‌ها می‌باشد و در بعضی واکنش‌های آنزیمی در موادغذایی حاوی ویتامین‌ها و طعم دهنده ها نیز شرکت می‌کند. به همین جهت در بسته‌بندی با روش اتمسفر بهبود یافته اکسیژن به حداقل میزان ممکن رسیده و در صورت امکان بصورت کامل حذف می‌گردد. اکسیژن تنها برای ادامه تنفس میوه و سبزیجات تازه و همچنین حفظ رنگ قرمز گوشت تازه و جلوگیری از ایجاد شرایط بی‌هوازی اهمیت ویژه‌ای دارد. اکسیژن رشد و فعالیت باکتری های هوازی را تحریک می‌کند، ولی برای فعالیت باکتری‌های بی‌‌هوازی یک عامل بازدارنده محسوب می‌شود. اکسیژن از تبدیل میوگلوبین گوشت که رنگدانه قرمز گوشت تازه است به فرم اکسیژنه آن یعنی اکسی‌میوگلوبین که قهوه ای رنگ است جلوگیری می‌کند. یکی دیگر از کاربردهای اکسیژن در بسته بندی ادامه تنفس سبزیجات و میوه های تازه است.

دی اکسید کربن (CO2)

گاز دی اکسید کربن در دوحالت گازی و مایع خاصیت ضدباکتریایی و ضدقارچی دارد ولی دارای اثر کشندگی روی میکروارگانیسم ها نمی‌باشد. ‌ دی اکسید کربن با افزایش فاز تاخیر  از رشد باکتری‌ها جلوگیری کرده و همچنین در فاز رلگاریتمی  سرعت رشد را کاهش می‌دهد. فعالیت ضدمیکروبی دی اکسید کربن ‌به غلطت و فشار دی اکسید کربن، حجم گاز موجود در هِد اسپیس، نوع ، سن، فاز رشد و جحم میکروب‌ها ، محیطی که میکروارگانیسم‌ها در آن رشد کرده‌اند، دمای انبار، اسیدیته، فعالیت آبی و نوع محصول بستگی دارد. مخمرها که تولید دی اکسید کربن می‌کنند و در حضور دی اکسید کربن تحریک می‌شوند. رشد میکروارگانیسم‌ های پاتوژن بی‌‌هوازی مثل کلستریدیوم پرفرژنس و کلستریدیوم بوتولینوم در شرایط بی‌هوازی و حضور دی اکسید کربن تشدید می‌شود. بطورکلی دی اکسید کربن بیشترین تاثیر را برروی موادغذایی دارد که میکروارگانیسم های هوازی و باکتری های بیماری زای گرم منفی عامل فساد هستند.

برای حداکثر تاثیر ضد میکروبی دی اکسید کربن، دمای نگهداری محصولات  بسته بندی شده به روش اتمسفر بهبود یافته باید تاحد امکان پایین باشد زیرا حلالیت دی اکسید کربن با افزایش دما به شدت افزایش می‌یابد. بنابراین، کنترل نامناسب درجه حرارت موجب از بین رفتن تاثیرات ضد میکروبی دی اکسید کربنمی‌شود. جذب دی اکسید کربنبستگی زیادی به رطوبت و چربی محصولات دارد. اگر محصول ‌ دی اکسید کربن درون بسته را جذب کند حجم بسته کم شده و از فرم اصلی خود خارج می‌شود و به این پدیده اصطلاحاً پک کولپس نامیده می شود. ‌ جذب دی اکسید کربن اضافه و کولپس شدن بسته ظرفیت نگهداری آب گوشت را کاهش می‌دهد و موجب خارج شدن آب از گوشت بصورت غیرقابل رویت می گردد. همچنین بسیاری از مواد لبنی مثل خامه به ‌ دی اکسید کربن بسیار حساس هستند و اگر در برابر غلظت بالای دی اکسید کربن قرار بگیرند ترش و فاسد می‌شوند. میوه‌ها و سبزیجات تازه در حضور غلظت زیاد دی اکسید کربن از نظر فیزیولوژیکی آسیب می بینند.

نیتروژن (N2)

نیتروژن یک گاز خنثی، بدون بو و مزه که تقریباً به تنهایی هیچ خاصیت ضد میکروبی ندارد. بدلیل حلالیت کم نیتروژندر آب و چربی می‌تواند در بسته بندی موادغذایی به روش مَپ از کولپس شدن بسته که در اثر غلظت بالای دی اکسید کربن ایجاد می‌شود جلوگیری کند. علاوه براین، جایگزین شدن اکسیژن درون بسته با نیتروژن می‌تواند فساد اکسیداتیو را به تاخیر انداخته و از رشد میکروارگانیسم های هوازی جلوگیری نماید. در مورد مواد غذایی خشک (خشکبار) کاهش اکسیژن تا کمتر از ۱% و ورود گاز نیتروژن به داخل بسته اکسیداسیون چربی به حداقل رسانده شده و باعث حفظ کیفیت و افزایش ماندگاری این محصولات می‌گردد. نیتروژن بصورت غیر‌مستقیم در به تاخیر انداختن رشد میکروارگانیسم های هوازی اثر دارد. نقش دیگر نیتروژندر بسته بندی به روش مَپ بعنوان گاز پرکن و در بسته بندی‌های انعطاف پذیر از خلاء بیش از اندازه جلوگیری می‌کند.

مونوکسید کربن (CO)

گاز ‌ مونوکسید کربن حفظ رنگ قرمز گوشت تازه بدلیل تشکیل کربوکسی میوگلوبین بسیارموثر است. به این منظور از گاز مونوکسید کربن بصورت تجاری استفاده نشده است زیرا مونوکسید کربن گازی بسیار سمی است و به دلیل مسائل بهداشتی و احتمال اثرات نامطلوب برروی سلامتی در اروپا و بیشتر کشورها بصورت تجاری استفاده نمی شود. ولی در امریکا برای جلوگیری از تشکیل لکه های قهوه ای روی کاهو به مقادیر بسیار کم مجاز می باشد. این گاز تاثیر ضدمیکروبی بسیار کمی دارد.

سایر گازها

گازهای مختلفی از جمله کلرین، اکسید اتیلن، اکسید نیتروژن، ازن ، اکسید پروپیلن و اکسید گوگرد بعنوان گازهای نگهدارنده در بسته بندی اتمسفر بهبود یافته بصورت تجربی و آزمایشگاهی استفاده شده است ولی استفاده از این گازها برای بسته بندی مواد غذایی هنوز مورد تائید نمی باشند.

در کل ترکیب گازهای مورد استفاده به فاکتورهایی مثل نوع محصول، نوع ماده بسته بندی، شرایط و دمای نگهداری محصول بستگی دارد. سیستم های بسته بندی مورد استفاده باید برای ورود گاز لازم هِد اسپیس کافی داشته باشد. همچنین بهتر است برای جبران گاز دی اکسید کربن ای که توسط محصول جذب می‌شود و یا از درون منافذ بسته خارج می شود، حاوی مخزن گاز دی اکسید کربن باشد.

درباره ی رسول مهدی جبار

ایده پرداز، طراح گرافیک و تصویرگر (مدیر وب سایت فیکانو)

همچنین ببینید

سفارش طراحی بسته بندی، برندینگ و طراحی جعبه - وب سایت فیکانو www.fikano.ir

طراحی بسته بندی دستمال توالت

ایده ای بسیار زیبا و خلاق برای طراحی بسته بندی جعبه دستمال کاغذی امروزه بسته …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قالب وردپرس