محصولی آماده عرضه به بازار داریم و باید به فکر طراحی بستهبندی آن باشیم. آیا همه موارد لازم برای طراحی آن را مدنظر قرار دادهاید؟ این موضوع در عمل خیلی پیچیدهتر از چیزی است که تصور میکنید. بستهبندی از مواردی است که نهتنها بر سرعت و کیفیت شناخته شدن برند شما تأثیر میگذارد، بلکه بر چگونگی و مسیر آینده حرکت آن هم تأثیرگذار است. بستهبندی یکی از قابل رؤیت ترین و قابل دسترس ترین بخشهای هویت برند شما است که در زمان تصمیمگیری برای آن باید نکاتی را مدنظر داشته و طرحی برای آن تهیه کنید.
اصول اولیه
یکی از اولین موارد در این بین نوع بستهبندی موردنیاز برای محصول شما میباشد. در نظر داشته باشید که هر چیزی که انتخاب کنید بر مجموع هزینه تمامشده تأثیرگذار است. بستهبندی در انواع اشکال و اندازهها وجود دارد و مواد مختلفی برای آن میتوان استفاده کرد. همچنین منبع موردنیاز برای بدست آوردن یا تولید کردن آن را هم باید در نظر داشته باشید. ممکن است در نظر اول به شدت از یک طرح خاص خوشتان بیاید و آن را دوست داشته باشید، اما هزینههای مرتبط با فراهم آوردن آن ممکن است شما را از نهایی کردن تصمیم بازدارد.
همچنین باید توجه کنید که آیا محصول با دست بستهبندی میشود؟ آیا برای بستهبندی آن نیاز به گروهی از افراد خدماتی دارید؟ در کجا این محصول باید نمایش داده شود، یا اینکه استفاده از چه موادی از صدمه دیدن آن در حین دستبهدست شدن آن جلوگیری میکند. تمام این موارد میتواند موجب هدایت تصمیم شما به سمت خاصی شود. همچنین غیر از هزینه تهیه کردن مواد لازم، باید به دیگر هزینههای بستهبندی هم توجه کرد و آنها را در هزینههای تولید خود لحاظ کنید.
استراتژیهای برندسازی
زمانی که از مواد موردنیاز و فرایند لازم برای بستهبندی مطلع شدید، برنامهریزیهای بیشتری را باید در نظر بگیرید. در این مرحله با انتخاب استراتژی برندسازی که مورداستفاده قرار میدهید، عناصر موردنیاز برای طراحی مشخص میشود. بهطورکلی چند رویکرد در این زمینه برای برندسازی موردتوجه قرار میگیرد:
برندسازی مبتنی بر شرکت: که در رابطه با برندسازی محصول تحت نام یک سازمان یا شرکت است. نکته مثبت این رویکرد آسانی کسب اعتماد در دید مشتری به دلیل استفاده از نام یک شرکت معتبر برای محصول است. نکته منفی این رویکرد عدم استقلال محصول برای خودش است و اینکه در صورت بروز خطا از طرف شرکت این محصول هم ضربه میخورد و اینکه نام شرکت موجب عدم توجه مخاطب به خود محصول و ویژگیهای خاص مرتبط با آن میشود.
در این رویکرد، بستهبندی بهطورکلی احساس و پیامی از شرکت را منتقل میکند و نام شرکت تبدیل به یکی از خصوصیات بارز محصول میشود.

برندسازی مبتنی بر محصول: در این حالت شرکت اقدام به تبلیغ و معرفی یک محصول بدون نام بردن از خودش و قرار دادن نام شرکت در مرکز توجه میکند. مثلاً P&G(Procter & Gamble) مثالی خوبی در این زمینه است که دارای برندهای محصول بسیار زیادی است که تحت نام آن شرکت ثبت شدهاند، اما محصولات در نظر مردم تحت نام خود آنها شناخته میشوند(always، Ariel،Crest،Gillette،Oral-B،Pampers،Pantene و Tide که در ایران شناخته شده تر هستند). نکته مثبت این رویکرد انعطافپذیری آن و توانایی آن در تبلیغ و معرفی خصوصیات ویژه مربوط به هر محصول است.
در صورت استفاده از این رویکرد، نام شرکت بهندرت برده میشود، در حالیکه آن محصول خاص خودش دارای برند و لوگو ویژه خودش میشود.
نگاهی به آینده شما
به یاد داشته باشیم که هدف بلندمدت هر شرکتی رشد و گسترش آن است. حتی اگر در ابتدا با یک محصول آغاز کنید، تصمیم به گسترش پیدا کردن و معرفی چندین محصول یا مجموعه کالا هستید. توجه داشته باشید که اگر خط کالا شما به دو، سه یا پنجاه مورد گسترش پیدا کند، چه رویکردی را باید مدنظر قرار دهید؟ پس بستهبندی شما باید آنقدر انعطافپذیر باشد که قابلیت لحاظ کردن اندازههای مختلف، اشکال و سبکهای مختلف بستهبندی را داشته باشد.
زمانی که خط محصول شما گسترش پیدا میکند، روشهای مختلفی برای متمایز ساختن محصولات از یکدیگر وجود دارد. یک طراحی خوب این موضوع را از ابتدا مدنظر قرار میدهد. اگر بخواهید در آینده آنها را از طریق رنگ، تصویر یا حتی یک پرچم کوچک از یکدیگر متمایز کنید، بهتر است که در ابتدا به آنها توجه داشته باشید که در غیر اینصورت حفظ یک شکل ظاهری یکسان بین محصولات با توسعه برند شما مشکلاتی را برای شما ایجاد میکند.

تولید و زمان
نه تنها موضوع هزینه جزء یکی از موارد موردتوجه قرار دارد، بلکه زمان هم جزء یکی از این موارد است. باید توجه داشته باشید که قبل از شروع به تولید محصول مدتزمان لازم برای بستهبندی یک محصول را در برنامهریزی خود مدنظر قرار داده باشید. یک جعبه عادی چاپشده برای آماده شدن عموماً به چیزی در حدود ۶ هفته برای طراحی و … نیاز و اگر جعبه بصورت برچسب تهیهشده باشد، چیزی در حدود ۴ تا ۶ هفته برای آن کافی است. البته انجام این کار در زمانی بسیار کمتر هم ممکن است، اما هزینههای بیشتری را به شما تحمیل میکند که از حاشیه سود شما کم میشود.

از آنجاییکه در این مطلب محصولات را بطور کلی در نظر گرفتهایم، توجه داشته باشید که مثلاً ممکن یک محصول بر روی بستهبندی خود نیاز به نوعی برچسب داشته باشد که نوع و کیفیت آن توسط دولت تعیینشده یا میشود. اگر محصول خود را صادر میکنید، هر کشوری بهعنوان کشور مقصد ممکن است شرایط بستهبندی خاص خود را داشته باشد، مثلاً شرایط خاصی که از طرف سازمان غذا و دارو آمریکا عنوان میشود که در برخی مواقع بهعنوان استاندارد جهانی در نظر گرفته میشود. همه اینها مواردی است که قبل از شروع به تولید به بستهبندی باید به آنها توجه شود و در غیر اینصورت چاپ و آماده کردن هزاران برچسب یا بسته کاری است که هر کسبوکاری از عهده هزینههای آن برنمیآید.
