نکاتی در مورد چاپ افست -قسمت اول
تذکر این نکته ضروری است که در صنعت چاپ کاغذ ماشینی است که موسوم به افست خشک که در این بحث قرارندارد.
خیلی وقت بود که میخواستم مطالبی را در رابطه با گرفتن چاپ باکیفیت از ماشین افست خشک بنویسم اما دیدم اگر به این شیوه ای که این بخش آموزش شروع شده ادامه دهم خیلی زمان خواهد برد تا به این قسمت برسم بنابر این تصمیم گرفتم موضوعات را به ترتیب کتابی پیش نرفته بلکه موضوعات مهم را اول شروع کنم . بخصوص وقتی به عنوان داور در بخش مسابقه وزارت ارشاد لازم شد کارهای چاپی را داوری کنم که با کمال تاسف نه من و نه همکاران دیگرم نتوانستیم حتی یک کار چاپی را دارای حداقل ها بدانیم تا در مسابقه شرکت داده شود.
برای داشتن یک محصول چاپی زیبا ،کار را گرافیست شروع میکند. کاری که طرح اولیه با ارزش نداشته باشد زحمت بقیه را هم خراب خواهد کرد.مهمترین ویژگی که تمام ماشین های افست خشک دارند این است که استفاده نمیکنند.
شناخت درست از ویژگی های این نوع ماشین ها میتواند کارهای عالی تحویل دهد.مشکل عمده ما در ایران این است که با کمال تاسف تا کنون حتی یک گرافیست سعی نکرده که با توجه به مشخصات این ماشین کار طراحی را انجام دهد شاهد این موضوع هم کارهای چاپی تماما بی ارزشی است که ما هر روزه میبینیم با توجه به اینکه انواع ماشین های چاپ با مارک های معرف هم در ایران موجود است. دلیل اینکه چرا در ایران اینگونه شده، این است که بطور مثال در اروپا شرکتهای تولید و چاپی هستند که چندین هزار پرسنل دارند بنابر این قادر هستند که چندین گرافیست توانا را تمام وقت استخدام کنند تا فقط روی ماشین خاص تمرکز پیدا کرده تجربه بدست آورند ولی گرافیست های ما اینجا اکثرا مثل یک بقالی روستا ئی از شیر مرغ گرفته تا جون آدمیزاد عرضه میکنند. و نهایتا فرصت پیدا کردن تخصص در یک کار را پیدا نمیکنند.
اولین و اساسی ترین نکته و تفاوت این است که این ماشین ها در مورد ترکیب رنگ محدودیت دارند .در ماشین های چاپ افست کاغذ برای درست کردن رنگ سبز دانه های ریز از رنگ آبی (سایان) و رنگ زرد را در کاغذ کنار هم چاپ میکنند و شما این نقاط رنگی را سبزمی بینید.و عملا از کنار هم چیدن نقاط رنگی از چهار رنگ آبی(سایان) -قرمز(مجنتا) -زرد – سیاه تمام طیف رنگ را در روی کار چاپی ایجاد میکنند. با یک ذره بین ساده میتوانید کنار هم قرار گرفتن این نقاط را به راحتی ببینید. اما در ماشین افست خشک گرافیست باید به تعداد ایستگاههای چاپ ماشین خروجی فیلم بگیرد . یعنی در یک کار ساده چاپی بطور مثال پنج رنگ، باید طرح فقط شامل پنج رنگ باشد که نمیتوانند با اختلاط هم رنگ جدیدی درست کنند. پس در این کار باید مثلا یک ایستگاه رنگ سبز چمنی چاپ کند ایستگاه بعد رنگ نارنجی و بعدی رنگ سرمه ای و الی آخر.
چه مشکلی برای ترکیب رنگ است؟
در این ماشین ها اول رنگها به نوبت به روی یک لاستیک واسطه منتقل میشود و لاستیک واسط در تماس با قطعه کار در یک عمل تمامی رنگها را بر روی قطعه کار منتقل میکند. حالا اگر بر روی طرح چاپی دو رنگ هم پوشانی داشته باشند یعنی در روی لاستیک واسط کلیشه ها مثلا بر روی قسمتی که رنگ مشکی قرار گرفته کلیشه بعدی رنگ زرد اعمال کند کلیشه رنگ زرد به دلیل تماس با مرکب مشکی روی لاستیک واسطه به رنگ مشکی آلوده خواهد شد. بنابر این در چاپ بعدی دیگر ما رنگ زرد نخواهیم داشت بلکه به تناسب سطح تماس کلیشه زرد با مرکب مشکی یک رنگ زرد کثیف بر روی کار منتقل خواهد شد. به همین دلیل شما نخواهید توانست با کنار هم قرار دادن نقاط زرد و آبی بر روی قطعه کار رنگ سبز ایجاد کنید .چون همانطور که توضیح داده شد بعد از چند چاپ بدلیل انتقال مرکب کلیشه ها به همدیگر رنگها روی قطعه کار به هم خواهد ریخت. این مسئله در چاپ کاغذ بوسیله ماشین های افست اصلا اتفاق نمی افتد چون رنگ ها در این ماشین ها نه هم زمان بلکه به نوبت بر روی کار منتقل میشوند و امکان انتقال رنگ از کلیشه ای به کلیشه دیگر ممکن نیست. حالا در مورد اینکه چرا در چاپ لیوان و تیوب و غیره این روش چاپ استفاده میشود نیاز به وارد شدن به بحث مفصلی است که در طبقه بندی این مطلب نیست.
افست نوعی از چاپ است که امروزه به طور بسیار گسترده برای چاپ انواع کتاب ، مجله ، بروشور و کاتالوگ ، پوستر و خلاصه هر چیزی که قرار است بر روی کاغذ و با تیراژ بالا (معمولاً ۱۰۰۰ عدد یا بیشتر) و نیز با کیفیت بالا چاپ شود مورد استفاده قرار می گیرد.
دستگاه های چاپ افست بسته به مدل دارای سایز چاپ از ۵۰*۳۵ سانتی متر تا ۱۰۰*۷۰ و حتی در موارد محدود تا سایز ۱۴۰*۱۰۰ می باشند.
در چاپ افست از مدل رنگ CMYK استفاده می شود و هر رنگ به صورت جدا گانه بر روی کاغذ چاپ میشود و عمل ترکیب رنگ بر روی کاغذ صورت میگیرد.برخی از دستگاه های چاپ افست دارای یک ستون رنگ هستند یعنی در هر بار مکش کاغذ فقط می توانند یک رنگ را روی کاغذ چاپ کنند. برخی از دستگاه ها دو رنگ و برخی نیز چهار رنگ هستند که چاپ هر چهار رنگ را با یک بار مکش کاغذ انجام می دهند. برخی از دستگاه های چاپ افست ۵ رنگ هستند که علاوه بر چاپ هم زمان CMYK میتوانند چاپ رنگ پنجم (مثلاً نقره ای یا طلایی یا رنگ های ساختگی) و یا حتی چاپ ورنی را انجام دهند.
تکنولوژی چاپ افست کمی پیچیده است. در این تکنولوژی برای چاپ هر رنگ بر روی کاغذ از سه استوانه ی اصلی استفاده میشود (شکل ۱). به دور غلطک اول صفحه ای فلزی از جنس آلومینیوم که به آن پلیت یا زینک میگوید پیچیده می شود. این صفحه ی فلزی قبلاً در واحد پیش از چاپ موسوم به لیتوگرافی ساخته می شود. در لیتو گرافی فایلی که برای چاپ ارسال شده است به چهار رنگ تشکیل دهنده ی آن (CMYK) تقسیم شده و فایل مربوط به هر رنگ با نوعی از مواد پلیمری مخصوص بر روی سطح ورقه ی آلومینیومی چاپ میشود. جنس سطح زینک یعنی بخشهایی که از ماده ی پلیمری پوشانده شده است به گونه ایست که به هیچ عنوان مرکب را به خود جذب نمیکند اما جاذب آب می باشد. جنس بخش پلیمری به گون