چاپ افست یکی از پرکاربردترین و باکیفیتترین روشهای چاپ صنعتی است. این روش بهطور گسترده برای چاپ اقلام تبلیغاتی، بستهبندی، کتاب، مجله و ستهای اداری استفاده میشود.
در این مطلب، بهصورت مرحلهبهمرحله، با فرآیند چاپ افست آشنا میشوید؛ از طراحی و آمادهسازی فایل گرفته تا چاپ نهایی و مراحل پس از چاپ.
۱٫ چاپ افست چیست؟
در چاپ افست، تصویر ابتدا بر روی یک صفحه فلزی (زینک) منتقل میشود، سپس با استفاده از یک سیلندر لاستیکی (بلنکت) به سطح چاپی، معمولاً کاغذ، منتقل میگردد. این روش غیرمستقیم موجب افزایش کیفیت و وضوح چاپ میشود. ماشینهای افست معمولاً دارای سه سیلندر هستند:
سیلندر زینک سیلندر بلنکت (پوشش لاستیکی) سیلندر فشار (کاغذ بر روی آن قرار میگیرد)
۲٫ مراحل آمادهسازی فایل طراحی
طراحی گرافیکی فایل:
فایل طراحیشده باید در مد رنگی CMYK باشد، نه RGB. منظور از چهار رنگ اصلی، Cyan، Magenta، Yellow و Black است. رنگهای نهایی ترکیبی از این چهار رنگ هستند.
توصیههای رنگ و فونت:
از رنگهای کدر برای زمینههایی که متن یا جزئیات ظریف دارند استفاده نکنید. برای متنهای کوچک، رنگهای روشن و فونتهای خوانا انتخاب کنید. حتماً از حاشیه امن (حداقل ۵ میلیمتر) در اطراف طرح استفاده کنید تا در هنگام برش، هیچ بخشی از طرح حذف نشود.
فرمت فایل خروجی:
طرح نهایی را با فرمت TIF یا PDF ذخیره کنید. فرمت TIF برای چاپ از کیفیت بهتری برخوردار است.
۳٫ فرمبندی چاپی (Imposition)
چیدن فایلها در فرم چاپی:
فایلهای طراحیشده باید در یک سند بزرگتر در ابعاد فرم چاپی (مثلاً ۳۵×۵۰ یا ۵۰×۷۰ سانتیمتر) قرار بگیرند.
لب پنجه و فاصله برش:
فاصله بالا: ۱٫۵ تا ۲ سانتیمتر برای لب پنجه (گرفتن کاغذ در دستگاه چاپ) بین طرحها: حدود ۳ میلیمتر فاصله جهت برش دقیق
نرمافزار مناسب فرمبندی:
نرمافزارهایی مثل Adobe InDesign یا FreeHand برای این کار ایدهآل هستند.
۴٫ لیتوگرافی و ساخت زینک
تهیه فیلم از فرم چاپی (در روش قدیمی):
برای هر کانال رنگ، یک فیلم تهیه میشود. یک فرم چهاررنگ، چهار فیلم نیاز دارد.
ساخت زینک:
فیلمها بر روی ورقهای آلومینیومی (زینک) با دستگاه کپی زینک نوردهی میشوند.
تکنولوژی مدرن: CTP (Computer to Plate):
امروزه دستگاههای Plate Setter بدون نیاز به فیلم، مستقیماً زینک را از روی فایل دیجیتال میسازند. این روش دقت و کیفیت بالاتری دارد و مرحله فیلمسازی را حذف میکند.
۵٫ مرحله چاپ در چاپخانه
نصب زینکها روی دستگاه چاپ افست:
هر زینک روی واحد مربوط به رنگ خودش قرار میگیرد. دستگاه چاپ چهاررنگ دارای چهار برج رنگ است.
فرآیند چاپ:
هر برگ کاغذ از هر واحد رنگ عبور میکند. ترکیب چهار رنگ، تصویر نهایی را روی کاغذ ایجاد میکند. حداقل تیراژ اقتصادی برای چاپ افست معمولاً از ۱۰۰۰ نسخه به بالا است.
۶٫ مراحل پس از چاپ
برش فرم چاپشده:
با دستگاه گیوتین یا لترپرس انجام میشود. فرمهایی با قالب خاص (مثل جعبه یا پاکت) نیاز به قالبسازی دارند.
قالبسازی:
با استفاده از تخته نئوپان و تیغهای فلزی انجام میشود. خطوط برش یا تا برای جعبهسازی، پاکتسازی و برچسبها.
روکشزنی:
برای افزایش زیبایی و مقاومت چاپ. انواع روکشها: سلفون (مات یا براق)، UV، ورنی، ورنی موضعی، لمینت، و انواع روکشهای رزینی خاص
خط تا، تیغزنی و دایکات:
برای فرمهایی با شکلهای غیرمستطیلی مانند جعبهها و فولدرها. با استفاده از دستگاه لترپرس انجام میشود.
چسبزنی و بستهبندی:
پاکتها و جعبهها چسبانده میشوند. محصولات چاپشده مرتبسازی، تفکیک و بستهبندی میشوند.
نکات حرفهای چاپ افست
استفاده از رنگهای مناسب در طرح موجب چاپ شفافتر و با کیفیتتر میشود. تنظیم دقیق فرمبندی، کاهش پرت کاغذ و هزینه را به دنبال دارد. آمادهسازی درست فایل در نرمافزار طراحی (مثل فتوشاپ یا ایلستریتور) نقش مهمی در نتیجه نهایی دارد. استفاده از خدمات CTP باعث صرفهجویی در زمان و بهبود کیفیت زینک خواهد شد.
نتیجهگیری
چاپ افست همچنان یکی از دقیقترین، سریعترین و اقتصادیترین روشهای چاپ در جهان است. شناخت دقیق مراحل این فرآیند برای طراحان گرافیک، اپراتورهای چاپ و سفارشدهندگان، یک ضرورت حرفهای محسوب میشود. رعایت اصول طراحی، آمادهسازی فرم، و کنترل کیفی در هر مرحله، نتیجه نهایی را تضمین خواهد کرد.
طراحی گرافیک و چاپ فیکانو
www.fikano.ir