انواع چاپ

تکامل اخیر چاپ ، به علاوه پیشرفت در تجهیزاتی مانند سیستم های حروف چینی،ترام دهی مستقیم ،اسکنرهای الکترونیکی،دستگاه های اتوماتیک ظهور فیلم و لوحه های چاپ ، فتو پلیمر های جدید برای لوحه های چاپ افست و برجسته ، ماشین های حکاکی الکترومکانیک برای سیلندر های گراوری ، ماشین های چاپی که یک کتاب کامل باریک بارگذار از میان آن ها چاپ می شود، ماشین های تمام اتوماتیک صحافی همگی نشان دهنده روند رو به رشد صنعت چاپ در جهان است که در اینجا به توضیح برخی از این روش ها  پرداخته می شود . (دمیرچی،۱۳۸۶،۲۹)

چاپ الکترواستاتیک

فرآیندی است برای چاپ یا نسخه برداری “مانند زیراکس” که با بازتاب نور از روی تصویر اصلی بر روی استوانه ای دارای جریان برق ساکن عمل می کند .در این استوانه نقاطی که تحت تاثیر نور قرار می گیرند بار الکتریکی خود را از دست می دهند ، در چاپ الکترواستاتیک از پودر تونر یا مرکبی استفاده می کردند که ذرات آن جذب نواحی باردار شده این استوانه گشته و مسقیما روی سطحی مانند کاغذ یا ماده مشابه می چسبند تا تصویری مشابه تصویر اصلی را به وجود آورند .

چاپ جامد

این چاپ از یک استوانه (درام) هادی الکتریکی استفاده می کند که قادر است به طور پی در پی در طول چاپ منعکس کننده و یا محو کننده تصویر باشد و قابلیت تغییر تصویر ومتن را با هر دور گردش سیلندر دارد . پرتو لیزری که توسط محرکه های کامپیوتر هدایت می شود الگوی نهان تصاویر بازیافت شده را روی یک درام تولید می نماید که آن الگو به وسیله پودر تونر ظاهر گشته و روی کاغذ چاپ می شود . این فرآیند یکی از امید بخش ترین سیتم هایی است که تاکنون طراحی شده تا روش چاپ تمام الکترونیکی ای که بتواند با حذف عملیات عکاسی ، مونتاز عکس و متن ، لوحه سازی و … را مستقیما از کامپیوتر روی ورق کاغذ چاپ نماید ، به انجام رساند .

چاپ جت

مفهوم نهایی چاپ جت ، چاپ بدون فشار است که سطوح تصویری را با فواره هایی از مواد رنگی ، شبیه به جوخر خود نویس به وجود می آورد . جوهر از درون یک جوهر افشان ، تحت فشار پاشیده شده و به قطرلت کوچک یکسانی خرد می گردد و به وسیله برق بازیافت یا شارژ گشته توسط یک کامپیوتر یا سایر وسایل تولید کننده تصویر ف رد مسیری معین رها می شود .

عمل چاپ جت به دو روش انجام می گیرد :

۱-    به کارگیری جوهر افشانی واحد است که با کامپیوتر فعال می گردد و قادر است با نوسان های پس و پیش بر روی یک ورق ، سطوح تصویری را تولید نماید . سرعت این روش ۱۳۰۰ حرف در  ثانیه است .

۲-     به کار گیری توده ای از جوهر افشان هاست که هر کدام از آن ها به طور دیجیتالی با برنامه کامپیوتر کنترل می شوند . تعدا ۲۰۰تا ۳۰۰ جوهر افشان در اینچ به کار می روند  تا بتوانند جوهر را با سرعتی معادل ۸۰۰۰۰ در ثلنیه شکل دهند و ۱۵۰۰۰۰ حرف را در ثانیه تصویر کنند .

چاپ دیجیتال

این روش برای چاپ سفارشات رنگی و سیاه سفید و کم تیراژ ایده آل است . بر خلاف اغلب روش های چاپی نیازی به استفاده از فیلم و کپی کردن پلیت ندارد و به جای استفاده آن از یک فایل pdf یا  post script  و یا فایل های مناسب دیگر تصویر به صورت دیجیتال بر روی سیلندر چاپ منتقل می شود .

 با کنار رفتن پلیت چاپ ، هزینه های تولید کاهش می یابد هر چند که قیمت تمام شده یک فرم چاپ شده آن به دلیل استفاده از تونر های مخصوص در مقایسه با افست گران تر است . اما امروزه در تعدادی از ماشین های چاپ  دیجیتال استفاده از مرکب به جای تونر آغاز شده است . چاپ دیجیتال امکان چاپ با تیراژ بسیار کم و چاپ مجدد بر حسب تقاضا را فرآهم می کند .

اولین ماشین چاپ دیجیتال مستقیم ،هایدلبرگ است که امتیاز این ماشین تکنولوژی لوحه سازی آن است .

این ماشین با سرعت حداکثر ۸۰۰۰نسخه در ساعت روی انواع کاغذ از ۳۰گرمی تا۴۰۰ گرمی در اندازه های ۱۸۰ × ۱۰۵ میلی متری تا ۳۳۶ ×۵۰۳ میلی متری کار می کند .

ماشین های چاپ دیجیتال زیکون ،زیراکس،کداک،کانون،نیپسون انواع دیگری هستند که با تکنولوژی الکتروفتو گرافی کار می کنند و از سال ۱۹۹۳ به چاپ دیجیتال پیوستند .

چاپ مغناطیسی

چاپ مغناطیسی یکی از روش های مورد استفاده در چاپ دیجیتال است . در اینجا سیلندر چاپ دارای پوشش مغناطیسی است و تصویرسازی بر روی آن با شارژ مغناطیسی واحد های بسیار ریز صورت می گیرد و ذرات تونر شارژ شده تصویر را بر روی کاغذ منتقل می کند . (دیوید بن ،۱۳۸۸،۹۸)

جوهر افشان

روش دیگر چاپ دیجیتال ، چاپ جوهرافشان است که در این روش با دریافت فرمان از فایل دیجیتال ، ذرات مرکب بر روی کاغذ اسپری می شود .تصویر مورد نظر بر اساس الگوی نقاط به شکل حروف یا تصویر گرافیکی ساخته می شود .

چاپ برجسته

روشی از چاپ است که در آن حروف یا تصاویر روی پایه ای که معمولا فلزی است به صورت برجسته شکل گرفته اند و در فرآیند چاپ مرکب روی سطح این حروف یا تصاویر کشیده می شود سپس کاغذ روی این سطح مرکبی قرار می گیرد و با فشار ماشین چاپ روی کاغذ یا با استفاده از غلتک دستی برای کارهای هنری خاص مرکب به روی کاغذ منتقل و به این ترتیب عمل چاپ انجام می شود.

چاپ لترپرس قدیمی ترین روش چاپی است و ماشین های اولیه آن به صورت پرس چوبی بوده است .   در سال ۱۷۸۷م یلهلم هاس در شهر بال سوئیس ماشین چاپ دستی تمام فلزی را ساخت .در سال ۱۸۱۱ فریدریش کونیک آلمانی ماشین چاپ سیلندری را که با نیروی بخار کار می کرد به نام خود ثبت کرد  واین ماشین  می توانست ۱۰۰۰نسخه در ساعت را چاپ کند .در سال ۱۸۱۸ کونیک و همکارش ماشین چاپ سیلندری را که قابلیت چاپ دو روی کاغذ را داشت ، ایجاد کردند . در سال ۱۸۴۴م ماشین چاپ روتاتیو(چرخنده) اختراع شد .ماشین بعدی که اختراع شد در یک زمان دو رنگ را چاپ می کرد و کاغذ گیر آن برقی بود .

ماشین های سوپر روتاتیو امروزه تا ۱۲ رنگ را چاپ کرده حتی عمل برش ،تا کردن،ترتیب،دوختن و بسته بندی را انجام می دهند .

ماشین های چاپ برجسته به ۴ دسته تقسیم می شوند :

۱- برخورد کاغذ و حروف هر دو روی سطح انجام می گیرد .مانند ماشین های ملخی و ماشین های دستی

۲- کاغذ روی سیلندرهای استوانه ای حرکت می کند و حروف برجسته روی سطح قرار می گیرد . مانند ماشین های لترپرس ۲و ۲٫۵ ورقی

۳- کاغذ روی سطح قرار می گیرد و حروف روی سیلندر استوانه ای حرکت می کند مانند ماشین مولتی گراف

۴-    کاغذ و حروف هردو روی سیلندرهای استوانه ای قرار می گیرند . مانند ماشین روتاری

از میان ماشین های چاپ برجسته ماشین چاپ روتاری از سریع ترین و کارآمدترین آنها بوده و اساسا برای تیراژ های بالا مورد استفاده قرار می گرفت .

چاپ مسطح

در سال ۱۷۹۸ آلوئیس زنفلدر در باواریا ماشین چاپ دستی را اختراع کرد که در آن کاغذ روی لوح سنگی بود و ورق مقوا نیز روی کاغذ قرار می گرفت و یک غلتک که به نوار پارچه ای بسته شده بود روی مقوا با فشار لازم حرکت می کرد و بدین صورت عمل چاپ انجام می گرفت . مدتی بعد چرخ مزبور مجهز شد و به صورت اهرمی در آمد و به انتهای غلتک نیز وزنه ای آویزان شد که فشار بیشتری به صفحه وارد می آورد و عمل برگشت غلتک خود به خود انجام می شد .

در سال ۱۸۷۸ سه نفر آمریکایی موفق به چاپ تصویر از روی سطح فلزی روی سطح کائوچویی شدند . در سال ۱۸۸۱ توانستند تصویر را از سطح کائوچو بر روی کاغذ انتقال دهند. (روش افست یا کالکو گرافی )و در سال ۱۹۱۰ماشین افست روتاتیو به بازار آمد و پس از آن فوتکای خودکار و کاغذگیرهای گوناگون برقی تهیه شد و سرعت چاپ به ۳تا۶ هزار برگ در ساعت رسید و سپس ماشین های افست چند رنگی اختراع شد .

چاپ افست

تمام ماشین های چاپ افست بر اصل فرآیند یک فشار چاپ با هر گردش سیلندرها عمل می کنند . ماشین های چاپ افست ورقی سه سیلندر چاپ هم اندازه دارند و دارای سیستم های مرکب و آبزنی می باشند .

ماشین های چاپ ورقی: ماشین های چاپ ورقی در چندین اندازه و تا ۷۸×۱۵۵ اینچ ساخته شده اند و ۱۲۰۰۰ نسخه در ساعت چاپ می کنند . بعضی از ماشین های چاپ چند رنگ در واحد هایی استاندارد ساخته شده اند که می توانند در هر تعدادی و تا شش واحد ، برای چاپ تا شش رنگ ، به هم متصل شوند . اغلب کارهای رنگی دارای تیراژ کم با ماشین های تک رنگ تولید می شوند .

ماشین های چاپ پشت و رو زن ورقی: ماشین های چاپ پشت و رو زن ورقی در اندازه های ۲۴٫۵×۱۸٫۵ تا ۵۴×۷۷ اینچ ساخته شده اند  و تماما تک رنگ هستند و قاعده لاستیک سیلندر به لاستیک سیلندر را مورد استفاده قرار می دهند و در واحد هایی از دو تا شش رنگ ساخته شده اند .

ماشین های افست وب

امروزه ، ماشین های افست وب کارهای تک رنگ و چند رنگ را برای روزنامه های کوچک و متوسط ،مجلات،فرم های تجاری اندازه های مختلف را تولید می کند .اصلی ترین امتیاز افست وب سرعت آن است .  سرعت معمولی این ماشین ۱۰۰۰فیت در دقیقه است وپهنای کار اکثر ماشین های چاپ افست ۳۶تا۳۸ اینچ است .

بیشتر کارهایی که روی ماشین های چاپ افست وب تولید می شوند به قسمت تاکن ماشین جریان پیدا کرده و در آنجا با ترکیبات گوناگون تا شده و بدین ترتیب رول چاپ شده تبدیل به فرم های تا شده می گردد. عملیات پیوسته دیگری که می توان با این ماشین انجام داد شامل صحافی ته چسب ،پرفراژ، شماره زنی ، ورق کردن و برش دادن رول می باشد .

ماشین های چاپ افست در ایران

در چاپخانه های ایران از ماشین افست GTOیک ورقی و دو ورقی ،افست خوابیده دو ورقی در سه اندازه استفاده می شود . اولین چاپخانه که دارای افست شد ، چاپخانه مجلس با ماشین ساخت آلمان بین سالهای ۱۳۱۷-۱۳۱۸ برای چاپ تمبر بود . بین سالهای ۱۳۲۴-۱۳۲۵ ماشین افست بزرگتری برای چاپ تمبر ، سفته و برات و دسته چک بانکها و اوراق بهادر خریداری شد . چاپخانه رنگین بین سال ۱۳۲۰-۱۳۲۱ ماشین چاپ افست برای شناسنامه خریداری کرد .

 چاپ گراور

گراور ، روش چاپ گود است که در آن تصویر سازی بر روی سیلندر فلزی ،به وسیله حکاکی و گود کردن آن شکل می گیرد . در گراور ، تصویر سازی را با ایجاد حفره های بسیار ریز بر روی سیلندر مس انجام می دهند ، این حفره ها با مرکب پر می شوند و تیغه فلزی دکتر بلید مرکب اضافی را پاک می کند .

چاپ گراور به خاطر کیفیت چاپ رنگی آن که روی فیلم ها و پلاستیک های نرم و فویل ها دارد در چاپ بسته بندی استفاده می شود . همچنین برای چاپ کارتن ها با دای کات و برجسته کاری به صورت پیوسته با یک بار گذشتن از میان ماشین چاپ می توان از آن استفاده کرد .

بزرگ ترین ماشین های چاپ روتوگراور قادرند وب (نوار پیوسته کاغذ )به پهنای ۱۰۶ اینچ را چاپ نمایند  این ماشین معمولا فرم های تا ۱۲۸ صفحه را در ابعاد A4 با سرعت ۵۰۰۰۰ نسخه در ساعت چاپ می کند . از روش گراور در بخش چاپ سفارشات پرتیراژ استفاده می شود .

چاپ سیلک اسکرین(غربالی)

در این چاپ طرح چاپی یا استنسیل را با دست و یا با روش عکاسی و یا به صورت دیجیتال تهیه کرده و آن را بر روی توری از جنس نایلون و یا پلی استر و یا فلز قرار می دهند . در ابتدا این توری را از جنس ابریشم می ساختند و به همین دلیل این روش در ابتدا سیلک اسکرین نامیده شد . سپس توری را محکم بر روی قاب چوبی و یا فلزی نصب کرده و سپس لایه ضخیمی از مرکب را با استفاده از کاردک پلاستیکی به نام اسکویجی با فشار بر روی توری کشیده که نهایتا مرکب از منافذ ریز توری عبور کرده و تصویر مورد نظر بر روی سطح چاپ شونده منتقل می شود .

ماشین های چاپ اسکرین

ماشین های چاپ اسکرین دستی برای چاپ با تیراژ کم استفاده می شد .

ماشین های نیمه اتوماتیک : در این نوع توری به سمت بالا یا پایین حرکت کرده و تیغه لاستیکی به صورت اتومات مرکب را بر روی توری می کشد ولی تغذیه کار با دست انجام می شود .

ماشین های تمام اتوماتیک :در این نوع تغذیه و تحویل کاغذ به صورت اتومات انجام می شود و در بعضی از آن ها از سیلندر چاپ استفاده شده که کاغذ را در زمان حرکت هماهنگ توری به شکل ثابت نگه داشته و تیغه اسکویجی نیز ثابت است و با سرعت ۶۰۰۰ کپی در ساعت کار می کند . البته ماشین های اتومات و نیمه اتومات مجهز به تونل های خشک کن هستند و در بعضی موارد از اشعه ماوراء بنفش برای خشک کردن استفاده می شود . (دیوید بن ،۱۳۸۸،۱۱۸)

فلکسو گرافی

این چاپ نوع دیگری ازچاپ لترپرس است که در آن از پلیت پلیمر استفاده شده و تصویر سازی بر روی آن با روش عکاسی نجام می شود و مرکب با استفاده از نورد فلزی ،به پلیت ژلاتینی و یا فتوپلیمر تغذیه شده که این نورد ،نورد آنی لوکس می گویند . سلول هایی بر سطح این نورد وجود دارد که وظیفه حمل مرکب را به عهده دارند . ماشین چاپ فلکسو به شکل رول است و از نوع ماشین های روتاتیو است .