جهت نور در عکس

در عکاسی، چه از نوع دیجیتال باشد یا آنالوگ، نور همه چیز است. نه تنها نور تنها چیزی است که دوربین احساس می‌کند، بلکه زاویه‌ای که نور به سوژه می‌تابد نیز تاثیر زیادی بر جلوه عکس می‌گذارد.
در این نوشته قصد داریم توضیحی ساده از تاثیری که محل منبع نور بر عکس می گذارد برایتان ارائه دهیم. دوربین دقیقا مشابه آنچه که ما مشاهده می‌کنیم را نمی‌بیند. چشمهای ما نه تنها با نور محیط تطبیق می‌یابند، بلکه می‌توانند نواحی تاریک و روشن موجود در یک صحنه را با وضوح نسبتا مشابهی ببینند. یک دوربین نمی تواند چنین کاری نماید. اگر منبع نور فقط بالا یا پشت دوربین باشد دید تک بعدی دوربین سوژه را بصورت تک بعدی نشان می‌دهد.
بنابر این برای نشان دادن پستی و بلندی جسم زاویه تابش نور مهم می‌باشد و ترکیب نور وسایه می تواند حالت عکس را تغییر دهد.

هر منبع نور را می‌توان با نشان دادن محل آن روی یک کره نشان داد.
عکس می‌تواند با توجه به شکل سوژه، محدوده دید دوربین، و محل منبع نور تا حد زیادی تغییر نماید.
در عکاسی در هوای آزاد، باید به نحوه تابش نور خورشید به سوژه توجه نمایید. در یک روز بسیار آفتابی سایه‌ها تند و در یک روز ابری سایه‌ها نرم تر و نور پخش تر می‌باشد.
در عکس های زیر مطالب مربوط به نور بصورت تصویری شرح داده می‌شود. در این عکسها منبع نور مصنوعی است، اما موضوع عنوان شده در مورد نور خورشید نیز صادق است (اگر در همان موقعیت نسبت به سوژه باشد).
در این عکسها موقعیت دوربین و همچنین سوژه ثابت است و فقط موقعیت نور تغییر می‌نماید. شکل کوچک کنار هر تصویر محل منبع نور را نشان می دهد.

شکل ۱

شکل ۲
در شکل ۱ منبع نور تقریبا در بالای سر و جلوی سوژه واقع شده است. توجه نمایید که سایه اندکی در صورت وجود دارد و عمق تصویر کم است.
در شکل ۲ منبع نور کمی پایینتر است و اندکی به کنار آورده شده است. دراین حالت یک طرف از سوژه سایه و در نتیجه عمق بیشتری دارد.
با تغییر محل منبع نور به سمت بالاتر و کنارتر تصویر تغییر بیشتری می‌نماید. این موضوع در شکلهای ۳ و ۴ نشان داده شده است که تقریبا مشابه عکسی می باشند که در وسط روز زیر نور خورشید گرفته شود.

شکل ۳

شکل ۴
در شکل ۳ منبع نور تقریبا در بالای سر قرار دارد. این مورد شبیه نور خورشید درهنگام ظهر است. در این تصویر ابروها روشن شده و چشم در سایه قرار گرفته است. توجه نمایید که سایه روی بازوها و آرنج آنقدر شدید است که جزئیات آنها کاملا محو شده است.
در تصویر ۴ منبع نور کمی به سمت پشت سوژه منتقل شده و بخشی از نور از روی زمین به سوژه بازتابیده است. در این حالت گرچه بیشتر سوژه در سایه قرار دارد ولی نور بیشتر مشخصات مهم را روشن نموده است.

شکل ۵

شکل ۶
در شکل ۵ نور کاملا از پشت سوژه تابیده و سوژه بصورت نیمرخ تاریک شده است. جزئیات اندکی قابل مشاهده است ولی بطور کلی سوژه نامفهوم است.
نهایتا در عکس ۶ در پایین و کنار سوژه قرار دارد و اثری همانند نور خورشید در اواخر روز را ایجاد نموده است. پایین بودن ارتفاع نور انحناها و برجستگی سوژه را بخوبی نشان داده است.
همانطور که دیده شد با تغییر زاویه منبع نور تاثیر شگرفی روی نحوه ثبت تصویر ایجاد گردید. ولی نور تنها عاملی نیست که بر کنتراست و سایه‌های عکس تاثیر می‌گذارد. عوامل دیگری موثر می‌باشند که به عنوان کیفیت نور از آنها نام برده می‌شود.
کیفیت نور به تندی یا ماتی نور اطلاق می‌شود. نور مستقیم درخشان نوری تند محسوب می‌شود. نور تند جزئیات ریز را بطور اغراق امیزی بزرگ می‌نماید و سایه‌های عمیقتری را ایجاد می‌کند. این نور برای نشان دادن الگوی سطوح مناسب است. نور مات نوری پخش شده همانند نور خورشید پشت ابر است. نور مات تمایل به کم جردن جزئیات اشیاء و صاف نشان دادن الگوی سطوح دارد.
اگر نوز به اندازه کافی پخش شود، سایه‌ها بطور کامل از بین رفته و تصویر دارای حداقل کنتراست می‌شود.
ترفند مختصر برای عکاسی در نور کم

برای بسیاری از مردم، نور کم معادل است با عکاسی سخت. ولی در واقع نور کم هم یک فرصت خوب برای گرفتن عکسهایی هیجان انگیز است! بنابر این وقتی در پیک نیک هستید با ابری شدن هوا آماده خلق تصاویری زیبا باشید. تنها باید چند نکته ساده را رعایت نمایید:
۱- دوربین را محکم‌تر و ثابت‌تر از همیشه نگهدارید.
برای اجتناب از عکسهای مات بر اثر تکان خوردن دوربین، دوربینتان را به یک محل ثابت مثل پشتی یک صندلی یا میز، یا به یک ستون یا درخت تکیه دهید. با این کار از حرکت دوربین و مات شدن تصویر جلوگیری می شود. بهترین کار این است که از یک سه پایه بزرگ یا جیبی استفاده نمایید.
۲- منتظر ساکن شدن سوژه شوید.
اگر سوژه شما حرکت می کند، منتظر شوید تا قبل از گرفتن عکس، حرکتش کند شده یا ساکن شود.
۳- فلاش را خاموش کنید.
هنگامی که در خارج خانه در نور کم عکس می گیرید (مثل غروب یا هوای به شدت ابری) و سوژه مورد نظر شما در برد فلاش دوربینتان قرار ندارد(بیشتر از حدود ۳ متر)، برای داشتن نوردهی موثرتر فلاش دوربین را خاموش کنید و عکس را با نور موجود بگیرید. دوربین را تا حد ممکن ثابت نگه دارید یا از سه پایه استفاده نمایید.
۴- از مد فلاش مخصوص عکاسی در شب استفاده نمایید.
در دوربین هایی که مد فلاش مخصوص شب دارند، استفاده از این مد بسیار بجا و موثر است. منتها باید به افرادی که از آنها عکس می گیرید تذکر دهید که بعد از زدن فلاش چند ثانیه بیحرکت بمانند. چون بعداز فلاش، دیافراگم هنوز باز است. دوربین هم مانند حالت بدون فلاش باید تا حد ممکن بیحرکت نگاه داشته شود و استفاده از سه پایه به شدت توصیه می شود.
۵-از فیلم مخصوص نور کم یا حساسیت بالای دوربین استفاده نمایید.
در دوربینهای آنالوگ از فیلم‌های با حساسیت بالا مخصوص نور کم استفاده نمایید. از فیلمی با حساسیت ۴۰۰، ۸۰۰ یا حتی بالاتر مانند Kodak Max versatility یا Kodak Max versatility plus استفاده نمایید. در دوربین های دیجیتال براحتی می توانید حساسیت دوربین را بالا ببرید. البته در دوربینهای غیر حرفه‌ای با افزایش حساسیت، نویز دوربین بالا می رود که در خیلی از موارد در چاپهای معمولی دیده نمی شود و تا حدود زیادی نیز با نرم افزارهای اصلاح نویز قابل برطرف شدن است، ولی باید از قبل عملکرد دوربینتان در چنین شرایطی را بشناسید تا بتوانید بهترین تنظیم را انتخاب نمایید.
۵- دکمه شاتر را به آرامی فشار دهید.
برای اینکه بر اثر فشردن شاتر دوربین تکان نخورد، دکمه شاتر را به آرامی بفشارید. به نرمی و کم کم آن را فشار دهید تا عکستان شارپ و دقیق باشد.
منبع: http://www.akkasee.com