طراحی وب

تیم برنرز لی، بنیانگذار شبکه جهانی وب، با برپایی یک سایت وب در آگوست ۱۹۹۱، نام خود را به عنوان نخستین طراح وب در تاریخ نگاشت. او در نخستین سایت وب اش، از اَبَرمتن و پیوندی برای ایمیل (پست الکترونیک) استفاده کرده بود.
در آغاز، سایتهای وب با کُدهای ساده «اچ‌تی‌ام‌ال» نوشته می شدند، گونه ای از زبان کُدنویسی که ساختار ساده‌ای به وب سایت ها می داد، شامل سرتیتر و پاراگراف، و توانایی پیوند دادن به صفحه های وب دیگر، با اَبَرمتن. در مقایسه با روش های دیگر، این راه تازه و متفاوتی بود که کاربران به سادگی می توانستند با یک مرورگر، صفحه های پیوند خورده را باز کنند.
با پیشرفت وب و هنر طراحی آن، زبان کُد نویسی اش، اَبَرمتن یا اچ‌تی‌ام‌ال، پیچیده تر و پرانعطاف تر شد. ابزاری مانند جدول ها که بیشتر برای نمایش نمودارهای داده ای بودند، بزودی مورد استفاده نادرست، برای چیدمان های پنهان در صفحه های وب قرار گرفتند. با پیدایش صفحه های الگوی وب یا «CSS»، روش نادرست طراحی با جدول های پنهان در صفحه، از گردونه خارج، و بجای آن استفاده مناسب از صفحه های الگوی وب یا «CSS»، جایگزین شد.
فن آوری های یکپارچه سازی داده‌گاه ها (Database)، مانند زبان‌های کُدنویسی سمت سرور (Server-Side Scripting) مانند CGI, PHP, ASP.NET, ASP, JSP و ColdFusion، و استانداردهای طراحی مدرن با الگوها (CSS)، ساختار سایت های وب را باز هم تغییر داده و آنرا پیشرفته تر کرده اند.

همچنین با آمدن نگاره های جاندار و فن آوری های پویانمایی به صفحه ها، مانند فِلَش (Flash)، چهره وب بیشتر از پیش تغییر کرد و توانمندی های تازه به سازندگان رسانه و طراح های وب داده شد، و توانایی های بیشتر و کارایی ها تازه مرورگرها برای اچ‌تی‌ام‌ال.
طراحی یا آراستن صفحه هایِ رسانه وب، و یا سایت‌ها و نرم افزارهای وب، بوسیله اَبَرمتن یا زبان‌های نشانه‌گذاری مانند اچ‌تی‌ام‌ال، و با کمک الگوهای آبشاری وب (یا CSS) و تصویرها (یا Images)، با رعایت درست استانداردهای وب، را طراحی وب می گویند.
طراحی وب یعنی طراحی یک یا تعدادی صفحه، از جنس اَبَرمتن، پیوند داده شده و پیوسته به یکدیگر، می تواند مجموعه ای باشد از طراحی گرافیک، طراحی نمای گرافیکی کاربری (یا GUI)، تصویرسازی یا کاریکاتور، پویا نمایی یا انیمیشن، نوشتن متن، برنامه نویسی و کد نویسی، نوشتن کد الگوهای آبشاری وب (یا CSS) و از همه مهم‌تر، طراحی سناریو و چگونگی ساختار سایت، روش قرار گرفتن صفحه ها، یا به عبارتی ساده تر، طراحی نقشه کاربری. طراحی گرافیک تنها بخشی از طراحی وب است.

طراحی وب با طراحی بروشور و طراحی برای چاپ، تفاوت دارد. طراحی وب امری پیچیده است و کسی که این کار را انجام می دهد ، باید علاوه بر داشتن ذوق و سلیقه طراحی ، علم بر نرم افزار های گرافیکی انیمیشن سازی (فلش) و … به امور شبکه نیز آگاه باشد صفحه‌های وب به گونه‌ای طراحی می‌‌شوند که بر روی نمایشگر رایانه خوب دیده شوند، بنابراین بیشینه دقت تصاویر، دقت نمایشگر است. برخلاف بروشور و روش طراحی برای چاپ، که داده ها در چند صفحه و به گونه یکجا در اختیار کاربر قرار می‌‌گیرد، در صفحه‌های وب این داده ها بر روی کامپیوتر سرویس دهنده ذخیره می‌‌گردند، و کاربر تنها هر صفحه‌ای که احتیاج داشته باشد را با نرم افزار مرورگر اینترنت رایانه، مرور می‌‌کند. این باعث می‌‌شود تا در بخش بندی داده ها و در دسترس گذاشتن‌ آنها، به شکلی متفاوت برخورد شود. از طرف دیگر جابجایی داده ها و در دسترس گذاشتن آنها از دید نرم افزاری، در شبکه ها، محدودیت هایی برای طراحی وب ایجاد می‌‌کند. به عبارتی دیگر، برتری این نوع از انتشار دیجیتالی – الکترونیک داده ها بر سایر رسانه‌ها، که باعث می شود هر کاربری در هر گوشه جهان به آسانی به آنها دسترسی داشته باشد، رسانه وب را فراگیرتر نموده. برای مثال اگر شما صاحب یک رستوران باشید ، هرگز نمی توانید منوی غذاهای خود را به صورت چاپ شده به همه افرادی که برای مهمانی امشبشان غذا سفارش می دهند ارسال کنید ، اما می توانید با داشتن یک سایت ، یک منوی آنلاین داشته باشید یا حتی با اندیشیدن تدابیری از مشتریان خود سفارش آنلاین بگیرید. نرم افزارهای طراحی وب، به کلی با دیگر نرم افزارهای طراحی و چیدمان متفاوت هستند. نا آشنایی طراح های گرافیک با نرم افزارهای وب، یکی از دلیل های تمایل نداشتن آنها به طراحی وب است. در سال هایی که استفاده از وب هنوز فراگیر نشده بود، شمار کمی از طراح های گرافیک درگیر طراحی وب بودند، اما اکنون، طراحی وب، وابسته به همکاری برنامه نویسان و طراح های وب و گرافیست ها شده است.
طراحی وب، بخشی از ساخت یک وب سایت است، که می تواند شامل تنظیم وب سرور یا داده‌گاه وب، نوشتن نرم افزارهای وب و برقراری امنیت وب سرور یا «داده‌گاه» باشد.
طراح وب
هر طراح و گرافیستی که زبان کد نویسی بلد باشد و استانداردهای وب را رعایت کند، بتواند طراحی گرافیک با ظرافت و ریزه کاری برای وب انجام دهد، ساختار هنری و چیدمان صفحه ها را انجام دهد، همچنین روش قرار گرفتن صفحه بر روی یک داده‌گاه یا سرور را مشخص کند و از دانش فنی فرستادن و دریافت فایل آگاه باشد، یک طراح وب است. طراح وب یعنی یک طراح هنری – فنی، کسی که تا اندازه ای دیدگاه فنی دارد، ولی در کنار آن زیبایی شناسی می داند و طراحی گرافیک می کند، همچنین کارایی سایت (یا Usability) و روش دسترسایی، یا در دسترس قرارگرفتن سایت (یا Accessibility) را طراح وب، همانند یک مدیر هنری-فنی مشخص می کند.
نرم افزارهای طراحی وب
همان گونه که طراح های گرافیک با پیشرفت نرم افزارهای رایانه ای، ناچار شدند تا کار طراحی با آنها را فرا بگیرند، برای طراحی وب نیز ناگزیرند تا با نرم افزارهای خاص طراحی وب آشنا شوند، با این تفاوت که بجز ساختن بخش های گرافیکی یک سایت وب، کاربر می تواند همه صفحه ها را به سادگی در یک نرم افزار ویرایش کننده متن رایانه، با رعایت استانداردهای وب، بسازد و پس از آن، فایل های ساخته شده را، روی داده‌گاه یا سرور بفرستد. برخی از زبان های رایج برنامه نویسی و نوشتن کد اَبَرمتن برای وب عبارتند از: «اچ‌تی‌ام‌ال» (HTML)، جاوا اسکریپت، CSS ،ASP ،PHP ،CGI ،XML ، .NET ، ColdFusionو غیره.از این میان تعدادی به طور حتم برای اجرا نیاز به سرور دارند.
برخی از برنامه های مورد استفاده در طراحی وب: ٬ Microsoft Front page Adobe Photoshop ،Adobe Flash ،Macromedia Dreamweaver ، Adobe GoLive(که در سری ۲۰۰۷ به نام Microsoft Exchangeweb شناخته شد) وغیره.
همچنین در برخی از سبک‌های طراحی وب، که بر اساس نرم افزار فلش طراحی شده اند از طراحی دستی که با نرم افزارهای گرافیکی همچون Freehand و یا Illustrator بهینه گشته اند استفاده می شود. سبک نوین در زمینه طراحی و اطلاع رسانی در جامعه کنونی وب، به سمت قالب فلش سوق پیدا کرده و به دلیل گستردگی و جانداری ییشتر در فلش، بعضی کاربران مایلند تا از این فن آوری وب برای سایت شان استفاده کنند.اما باید توجه داشت که این فناوری علی رغم زیبایی در صورتی که به عنوان قالب کلی استفاده شود ، حجم بالایی را اشغال می کند که برای کاربری که مایل به دیدن آن باشد ، مشکل ایجاد می کند. این گونه سایت ها که به کلی به وسیله فلش بوجود آمده اند را اصطلاحا فول فلش می نامند. امروزه سایت های فول فلش بیشتر برای سایت های هنری استفاده می شوند بنابر این سایت هایی که منظور آن ها اطلاع رسانی یا ارائه خدمات است باید حرفه ای طراحی شوند و کاربر را زیاد معطل نکنند. آسان ترین نرم افزار برای طراحی وب، یک ویرایشگر ساده متن رایانه است، جایی که بتوان کدهای ساده را وارد کرد و آنها را روی یک داده‌گاه یا سرور، نگهداری نمود.